การจัดการเรียนรู้แบบศูนย์การเรียนรู้ (learning center)

การจัดการเรียนรู้แบบศูนย์การเรียน ( Learning Center )

                เป็นการสอนที่เน้นความสำคัญของนักเรียนยึดนักเรียนเป็นศูนย์กลาง และใช้เทคนิคการจัดการเรียนการสอนที่ใช้สื่อประสม (Multi Media Approach) และกระบวนการกลุ่ม ( Group Process) เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อส่งเสริมการเรียนการสอนให้มีชีวิตชีวา ผู้เรียนจะเกิดการเรียนรู้ พัฒนาสติปัญญาจากการกระทำกิจกรรมและการศึกษาด้วยตนเอง โดยแต่ละศูนย์มีชุดการสอนให้นักเรียนแต่ละกลุ่มหมุนเวียน เรียนจนครบทุกศูนย์ ( กรมวิชาการ 2527:214) 

ความมุ่งหมาย

                1.เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

                2.เพื่อฝึกทำงานเป็นกลุ่มรู้จักเคารพสิทธิและความคิดเห็นของผู้อื่น

                3.เพื่อฝึกความรับผิดชอบการทำกิจกรรมตามถนัดความสนใจและความสามารถของตนเอง 

องค์ประกอบของศูนย์การเรียน

                1. บทบาทของผู้สอน

                2. บทบาทของผู้เรียน

                3. ชุดการสอน

                4. การจัดห้องเรียน

1.สาระสำคัญของแต่ละองค์ประกอบมีดังนี้

            1.บทบาทของผู้สอน

                การสอนแบบศูนย์การเรียนแม้ว่าผู้สอนได้ลดบทบาทในการสอนลงไปมากแล้วก็ตาม แต่การสอนแบบศูนย์การเรียนจะขาดประสิทธิภาพไป ถ้าขาดผู้สอน บทบาทเหล่านั้นได้แก่

                1. เป็นผู้กำกับการเรียนรู้

                2. เป็นผู้ประสานงานกิจกรรม

                3. บันทึกการพัฒนาของผู้เรียนแต่ละคน

                4. เป็นผู้เตรียมกิจกรรมและสื่อการสอนเพิ่มเติม เพื่อสอดคล้องกับสภาพที่เปลี่ยนแปลงไป

            2. บทบาทของผู้เรียน มีดังนี้

                2.1 ทำความเข้าใจเกี่ยวกับข้อปฏิบัติในการเรียนแบบศูนย์การเรียน

                2.2 ปฏิบัติกิจกรรมตามคำสั่งที่ได้รับจากศูนย์การเรียนแต่ละศูนย์อย่างเคร่งครัด

                2.3 ศึกษาให้ครบทุกศูนย์กิจกรรม

                2.4 ให้ความร่วมมือกับกลุ่มในการประกอบกิจกรรมรวมทั้งการเป็นผู้นำหรือผู้ตามที่ดีด้วย

            3. ชุดการสอน ถือว่าเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ จะเสนอเนื้อหาสาระในรูปแบบสื่อประสม ประกอบด้วย

                3.1 คู่มือครู

                3.2 แบบฝึกปฏิบัติสำหรับผู้เรียน

                3.3 สื่อสำหรับศูนย์กิจกรรม

                3.4 แบบทดสอบสำหรับการประเมินผล

            4. การจัดห้องเรียน จัดแบ่งเป็นกลุ่มๆตามกลุ่มกิจกรรมที่ได้ระบุไว้ในชุดการสอนแบ่งเป็น 2 ประเภทคือ

                4.1 จัดเป็นกลุ่มสำหรับผู้เรียนประกอบกิจกรรมตามปกติ โดยวิธีการดังกล่าวอาจจัดงโดยการจัดโต๊ะเก้าอี้4-6 ตัว รวมเป็นกลุ่มเรียกว่า ศูนย์กิจกรรม โดยนิยมจัดไว้กลางห้อง

                4.2 จัดกลุ่มตามความสนใจ จัดตามกลุ่มวิชา โดยจัดโต๊ะเก้าอี้เป็นกลุ่มๆวางชิดผนังอาจส่งเสริมบรรยากาศการเรียนรู้ เช่น มีป้ายนิเทศ มีรูปภาพติดที่ฝาผนังห้อง เป็นต้น

2.ขั้นตอนการสร้างชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน

                1. เลือกเรื่องที่จะสอน แล้วแบ่งเป็นหัวเรื่องย่อยประมาณ 4-6 เรื่อง

                2. กำหนดมโนทัศน์ หรือความคิดรวบยอดของแต่ละเรื่อง

                3. กำหนดจุดมุ่งหมายเชิงพฤติกรรม

                4 กำหนดกิจกรรมการเรียน โดยให้สอดคล้องกับหัวเรื่องของชุดการสอน

                5. กำหนดสื่อการสอนสื่อการสอนที่ใช้ควรเป็นสื่อราคาถูก และสามารถผลิตเองได้ เช่น บัตรคำสั่ง บัตรเนื้อหา บัตรคำ บัตรคำถาม บัตรภาพ กระดาษคำตอบ เกมต่างๆบทเรียน โปรแกรม เป็นต้น

                6. เตรียมข้อสอบที่จะใช้ทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน ออกข้อสอบให้สามารถวัดได้ตามจุดประสงค์เชิงพฤติกรรมที่กำหนดไว้ควรเป็นข้อสอบแบบปรนัย

3.ขั้นตอนวิธีสอนแบบศูนย์การเรียน

                1.ขั้นทดสอบก่อนเรียน เป็นการวัดพื้นฐานความรู้เดิมของผู้เรียนว่ามีความเข้าใจในเรื่องที่เรียนอย่างไรใช้เวลาไม่มากนัก 5-10 นาที เมื่อผู้เรียนทำแบบทดสอบแล้วผู้สอนจะตรวจและให้คะแนนไว้

                2.ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน เพื่อดึงดูดความสนใจของผู้เรียนที่จะมีต่อบทเรียน กิจกรรมการเรียนการสอนที่จะนำเข้าสู่บทเรียนนั้นใช้เวลาไม่มากนักเช่นกัน ประมาณ 10-15 นาที เช่นเล่านิทาน ถ้าเป้นกลุ่มเด็กเล็กเพื่อเร้าความสนใจ หรือเล่นเกม แสดงบทบาทสมมุติ อาจใช้รูปภาพ แผนภูมิ ภาพยนตร์ slide ฯลฯ

                3.เมื่อนำเข้าสู่บทเรียนแล้ว ผู้สอนควรอธิบายให้ผู้เรียนทราบถึงศูนย์กิจกรรมต่างๆ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความสนใจที่จะเรียน พร้อมทั้งชี้แจงลักษณะของกิจกรรมทีมีอยู่ในแต่ละศูนย์ 

4.ขั้นประกอบกิจกรรมการเรียน

                4.1 การแบ่งกลุ่มผู้เรียน ประมาณ 5-6 กลุ่ม โดยมีวิธีแบ่งได้เหลายแบบ เช่น คละกันระหว่าง เด็กเก่งกับเด็กอ่อน หรือให้ผู้เรียนเลือกกลุ่มเอง

                4.2 เมื่อแบ่งกลุ่มแล้ว ผู้เรียนอ่านบัตรคำสั่งและปฏิบัติตามลำดับขั้น ใช้เวลา 15-20 นาที เมื่อ ปฏิบัติกิจกรรมตามที่มอบหมายแล้วก็เตรียมเปลี่ยนกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมอย่างไร

                4.3 การเปลี่ยนกลุ่มกิจกรรม ผู้สอนจะให้ผู้เรียนเปลี่ยนกลุ่มเพื่อให้ทุกคนได้ประกอบกิจกรรมทุกอย่างจนครบถ้วน

                4.4. ขั้นสรุปบทเรียน เมื่อผู้เรียนได้ปฏิบัติกิจกรรมครบทุกศูนย์แล้ว ผู้สอนจะต้องสรุปบทเรียนอีกครั้ง เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจกระจ่างยิ่งขึ้น

                4.5 ขั้นประเมินผลการเรียน ผู้สอนจะให้ผู้เรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน ซึ่งจะดูว่าผู้เรียนมีความก้าวหน้าในการเรียนเพียงใด โดยนำไปเปรียบเทียบกับคะแนนที่ได้จากการคะแนนทดสอบก่อนเรียน

                4.6 สำหรับกิจกรรมที่ผู้เรียนได้ทำไปแล้วนั้น ผู้สอนควรประเมินผลและให้คะแนนด้วยเพื่อดูว่าการเรียนรู้ของผู้เรียนมีประสิทธาพอย่างไร

5.ขั้นตอนวิธีสอนแบบศูนย์การเรียน

1. ขั้นทดสอบก่อนเรียน

2.ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน

3.ขั้นประกอบกิจกรรมการเรียน

4.ขั้นสรุปบทเรียน

5.ขั้นประเมินผลการเรียน

ข้อดีของการเรียน 

                1. ส่งเสริมให้ผู้เรียนเรียนตามความสามารถ ความถนัด และความสนใจของตนเองทำให้ผู้เรียนมีโอกาสพัฒนาการเรียนรู้ของตนตามอัตภาพ

                2. ส่งเสริมความเป็นผู้ใฝ่รู้ของนักเรียน เปิดโอกาสให้แสวงหาความรู้ด้วยตนเองแทนการเรียนรู้จากผู้สอนเพียงอย่างเดียว

                3. ส่งเสริมความรับผิดชอบในการเรียนของผู้เรียนแต่ละกลุ่ม

                4. ส่งเสริมความเชื่อมั่นในการเรียนรู้ของผู้เรียน เพราะผู้เรียนจะเรียนรู้ด้วยตนเอง

                5.ส่งเสริมการทำงานร่วมกันเป็นกลุ่มสร้างความสามัคคี โดยเปิดโอกาสให้กลุ่มที่ร่วมปฏิบัติกิจกรรมในศูนย์เดียวกัน มีการช่วยเหลือร่วมมือดำเนินกิจกรรมการเรียนร่วมกัน เช่น เด็กเก่งช่วยเหลือเด็กอ่อน เป็นต้น

                6. ช่วยลดปัญหาการขาดแคลนครูผู้สอน เพราะผู้สอนมีบทบาทการสอนน้อยลง

                7.สามารถใช้ได้กับกลุ่มผู้เรียนจำนวนมาก

ข้อจำกัด

1.ผู้สอนต้องมีความรู้ความเข้าใจ และมีทักษะในการจัดทำชุดการสอน

2.การให้กลุ่มผู้เรียนหมุนเวียนกันเรียนในแต่ละศูนย์ อาจไม่เป็นไปตามลำดับขั้นของหลักสูตร

ที่มา

[ออนไลน์]http://www.krutermsak.in.th/index.php/2013-02-14-03-15-32/2-uncategorised/17-2013-02-22-06-00-38.จัดการเรียนรู้แบบศูนย์การเรียนเข้าถึงเมื่อ 27 กรกฎาคม 2561.